Margines bezpieczeństwa – najważniejsze narzędzie inwestorów w wartość

Czym jest margines bezpieczeństwa?

Warren Buffett powiedział, że trzy najważniejsze słowa w inwestowaniu to: margin of safety.

„Budujesz most mogący udźwignąć 30.000 funtów, ale przejeżdżać po nim powinny tylko ciężarówki o masie 10.000 funtów. Ta sama zasada działa w inwestowaniu” – obrazuje znany z wierności zasadom inwestowania w wartość biznesmen.

Czym jest margines bezpieczeństwa, co daje inwestorowi jego prawidłowe wyznaczenie, jak stosować go w praktyce i jakie pułapki ze sobą niesie – o tym wszystkim dowiecie się z poniższego tekstu.

Koncepcja marginesu bezpieczeństwa (spopularyzowana przez znanego inwestora – Setha Klarmana – w książce o tym samym tytule) polega na kupowaniu aktywów po cenie znacznie poniżej ich wartości wewnętrznej. Takie podejście chroni inwestorów przez błędami w ich szacunkach i ocenach. Margines bezpieczeństwa jest tak ważny, ponieważ wycena spółki jest sztuką nieprecyzyjną, przyszłość jest nieprzewidywalna, a inwestorzy popełniają błędy. Uwzględnia czynniki ludzkie, niekorzystne okoliczności gospodarcze, zmienność rynku albo po prostu pecha.

Inwestowanie w wartość to strategia skoncentrowana na nabywaniu akcji, które wydają się być sprzedawane po cenie niższej niż ich wartość wewnętrzna. Margines bezpieczeństwa jest kluczową koncepcją w tej strategii, służąc jako bufor przed błędami w ocenie i nieoczekiwanymi wahaniami rynkowymi. Oblicza się go jako różnicę między wewnętrzną wartością akcji, szacowaną rzeczywistą wartością a ceną rynkową.

W książce Benjamina Grahama „Inteligentny inwestor”, którą Buffett uważa za najlepszą publikację o inwestowaniu, marginesowi bezpieczeństwa autor poświęcił cały rozdział. Według koncepcji Grahama wartość wewnętrzna akcji często znacznie odbiega od ceny akcji (wbrew teorii rynku efektywnego). Wyznaczenie marginesu bezpieczeństwa to ochrona przed błędnym oszacowaniem wartości.

• z marginesem bezpieczeństwa: cena akcji < wartość wewnętrzna
• bez marginesu bezpieczeństwa: cena akcji > wartość wewnętrzna

Wartość wewnętrzną akcji można obliczyć za pomocą różnych modeli i analiz finansowych, biorąc pod uwagę m.in. fundamenty spółki, przyszły potencjał zysków i inne istotne czynniki. Cena rynkowa z kolei to cena, po której akcje są notowane na giełdzie. Gdy wartość wewnętrzna akcji jest znacznie wyższa niż ich cena rynkowa, zapewnia to inwestorom duży margines bezpieczeństwa, umożliwiając im zakup akcji z dyskontem i potencjalne osiągnięcie znacznych zysków, gdy rynek skoryguje rozbieżność cen.

Margines bezpieczeństwa stanowi ochronę przed spadkami. Potrzeba 100% zysku, aby odrobić 50% straty, zatem priorytetem powinno być unikanie strat. Celem inwestora jest utrzymanie jak najwyższego marginesu bezpieczeństwa. Im wyższy margines, tym większą swobodę ma inwestor w przypadku wystąpienia negatywnej sytuacji w spółce/gospodarce przed dokonaniem sprzedaży.

Filozofia marginesu bezpieczeństwa w procesie inwestowania w wartość

Margines bezpieczeństwa ma kluczowe znaczenie w inwestowaniu w wartość, ponieważ pomaga inwestorom uniknąć przepłacania za akcje, zmniejszając tym samym ryzyko strat. Chroni inwestorów przed niepewnością inwestycji i zmiennością obecną na rynku akcji. Kupując akcje poniżej ich wartości wewnętrznej, inwestorzy zapewniają sobie ochronę przed błędami w analizie wyceny i nieprzewidzianymi niekorzystnymi zmianami na rynku lub w spółce.

Co ważne, koncepcja marginesu bezpieczeństwa zachęca do zdyscyplinowanego podejścia do inwestowania, skłaniając inwestorów do podejmowania decyzji w oparciu o dogłębną analizę i racjonalną ocenę, a nie spontaniczne decyzje pod wpływem emocji lub szumu rynkowego. Wymaga skupienia się na długoterminowych horyzontach inwestycyjnych i wartości wewnętrznej spółki, unikając spekulacyjnych i przewartościowanych inwestycji.

Zasadniczo margines bezpieczeństwa jest nie tylko narzędziem ograniczania ryzyka, ale także filozofią, która prowadzi inwestorów w kierunku rozważnych, racjonalnych i świadomych decyzji inwestycyjnych, podkreślając znaczenie nabywania aktywów po cenie, która zapewnia bufor przed potencjalnymi minusami.

Dokładna analiza fundamentem marginesu bezpieczeństwa

Dr Michael Burry, znany amerykański inwestor i założyciel funduszu Scion Capital LLC, twierdzi, że zrozumienie wartości spółki jest najlepszą bronią inwestora. „Moja strategia nie jest zbyt skomplikowana. Staram się kupować akcje niepopularnych spółek, gdy wyglądają jak „padlina”, i sprzedawać je, gdy są już nieco dopieszczone. Zarządzanie moim portfelem (…) jest dla mnie równie ważne, jak selekcja akcji, a jeśli uda mi się dobrze wykonać obie te czynności, wiem, że odniosę sukces” – tłumaczy. Cały wybór akcji Burry’ego opiera się w 100% na koncepcji marginesu bezpieczeństwa, przedstawionej w książce „Security Analysis”, której autorami są Benjamin Graham i David Dodd. Inwestor korzysta z własnych wersji technik zawartych w ww. książce, ale najważniejsza pozostaje dla niego ochrona własnych strat, aby zapobiec trwałej utracie kapitału.

Obliczanie marginesu bezpieczeństwa

Zaprezentowany wzór określa margines bezpieczeństwa jako wartość procentową, reprezentującą dyskonto, z jakim akcje są dostępne w porównaniu z ich wartością wewnętrzną. Im wyższy współczynnik procentowy marginesu bezpieczeństwa, tym większy bufor bezpieczeństwa dla inwestora, który zazwyczaj oznacza też potencjalną okazję inwestycyjną.

Analiza ilościowa i jakościowa a margines bezpieczeństwa

Dokonując analizy ilościowej, inwestor w celu oceny wartości i wyników spółki bierze pod lupę dane liczbowe i wymierne wskaźniki finansowe. Analiza ta ma kluczowe znaczenie przy obliczaniu marginesu bezpieczeństwa, ponieważ dostarcza obiektywnych danych w postaci czynników ilościowych, w tym wskaźników finansowych:

• wskaźnik ceny do zysku (P/E) – ocenia wartość rynkową na akcję w stosunku do zysku na akcję;
• wskaźnik zadłużenia do kapitału własnego – ocenia dźwignię finansową spółki poprzez porównanie jej całkowitego zadłużenia do całkowitego kapitału własnego;
• zwrot z kapitału własnego (ROE) – mierzy rentowność spółki poprzez porównanie dochodu netto do kapitału własnego.

Drugim najistotniejszym czynnikiem przy przeprowadzaniu analizy ilościowej są sprawozdania finansowe, m.in.:

• bilans – zapewnia wgląd w aktywa, zobowiązania i kapitał własny spółki;
• rachunek zysków i strat – szczegółowe spojrzenie na przychody, koszty i zyski lub straty spółki;
• rachunek przepływów pieniężnych – analizuje wpływy i wypływy pieniężne spółki z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.

Podczas gdy czynniki ilościowe pozwalają na liczbową ocenę wartości spółki, analiza jakościowa zagłębia się w niemierzalne aspekty, które mogą wpływać na wewnętrzną wartość spółki. Wśród czynników jakościowych, które należy wziąć pod uwagę, wyznaczając margines bezpieczeństwa, są m.in.:

• jakość zarządzania – ocena kompetencji i doświadczenia zespołu zarządzającego ma kluczowe znaczenie. Skuteczne przywództwo może znacząco wpłynąć na sukces i długoterminowy rozwój spółki;
• przewagi konkurencyjne – spółka z mocnymi przewagami konkurencyjnymi lub spopularyzowaną przez Warrena Buffetta „fosą ekonomiczną” prawdopodobnie utrzyma swoją rentowność w dłuższej perspektywie. Przewagi mogą obejmować wiele czynników, np. siłę marki, efekty sieciowe, przewagę regulacyjną lub zastrzeżoną technologię;
• dynamika branży – zrozumienie branży, w której działa spółka, w tym trendów rynkowych, konkurencji, otoczenia regulacyjnego i barier wejścia na rynek, jest niezbędne do oceny jej przyszłych perspektyw i potencjalnego ryzyka.

Aby obliczyć margines bezpieczeństwa, ważna jest integracja analizy ilościowej i jakościowej. Taka perspektywa pozwala uzyskać całościowy obraz ocenianej spółki i podejmowanie świadomych decyzji inwestycyjnych.

Margines bezpieczeństwa – studia przypadków

Zilustrujemy teraz praktyczne zastosowanie marginesu bezpieczeństwa, rozważając hipotetyczne przykłady dwóch różnych spółek: Spółki X i Spółki Y:

Spółka X:

• wartość wewnętrzna: 200 PLN na akcję
• cena rynkowa: 150 PLN na akcję

Wniosek: margines bezpieczeństwa na poziomie 25% sugeruje, że akcje spółki X są niedowartościowane, co zapewnia inwestorowi 25% bufor przed potencjalnymi stratami, a co za tym idzie – potencjalną okazję inwestycyjną.

Spółka Y:

• wartość wewnętrzna: 120 PLN na akcję
• cena rynkowa: 140 PLN na akcję

Wniosek: ujemny margines bezpieczeństwa wskazuje na to, że akcje spółki Y są przewartościowane, co wiąże się z wyższym ryzykiem i czyni inwestycję nieatrakcyjną.

Pułapki związane z marginesem bezpieczeństwa

Wyznaczając margines bezpieczeństwa i stosując go w praktyce, musimy mieć na uwadze pułapki czyhające na inwestorów. Wśród najbardziej typowych możemy wymienić:

• nadmierne poleganie na danych ilościowych – poleganie wyłącznie na wskaźnikach finansowych przy jednoczesnym zignorowaniu czynników jakościowych może prowadzić do niepełnej oceny rzeczywistej wartości spółki i potencjalnych zagrożeń. Spółka, która wygląda dobrze „na papierze” dziś, niekoniecznie musi być bezpieczną inwestycją w perspektywie długoterminowej;
• zbyt duże zaufanie do modeli wyceny – każdy model wyceny ma swoje wady i ograniczenia. Zbyt duża pewność co do dokładności konkretnego modelu wyceny może prowadzić do błędnych obliczeń marginesu bezpieczeństwa;
• ignorowanie warunków rynkowych – przeoczenie zagrożeń wynikających z warunków rynkowych i ekonomicznych może skutkować niedokładną oceną przyszłych perspektyw spółki, jej stabilności oraz trwałości przewag konkurencyjnych.

Margines bezpieczeństwa Okiem Stratega

Margines bezpieczeństwa to fundamentalna zasada inwestowania w wartość wprowadzona przez Benjamina Grahama. Stanowi różnicę między wewnętrzną wartością akcji, a jej ceną rynkową. Koncepcja ta pomaga inwestorom uniknąć przepłacania za akcje i zmniejsza ryzyko strat, tworząc zabezpieczenie przed przewartościowaniem spółki i nieprzewidzianymi zdarzeniami na rynkach.

Stosowanie tej koncepcji zachęca do zdyscyplinowanego i racjonalnego podejścia do inwestowania, w oparciu o długoterminową wartość, a nie krótkoterminowe wahania rynkowe. Wyznaczenie marginesu bezpieczeństwa pomaga także znajdywać atrakcyjne okazje inwestycyjne. Przy ustalaniu marginesu bezpieczeństwa należy wziąć pod uwagę wartość wewnętrzną, analizę ilościową oraz jakościową spółki – rzetelnie przeprowadzone analizy pozwalają znacznie zminimalizować ryzyko błędu inwestycyjnego.

Jeśli chcesz pogłębiać swoją wiedzę z zakresu inwestowania zapraszam Cię do artykułu o analizie fundamentalnej oraz narzędziach, które ułatwiają mi codzienną pracę.

Łukasz