Chciałbym przedstawić Wam zestawienie książek, które ukształtowały mnie jako inwestora. Przeczytanie poniższych pozycji, wynotowanie kluczowych kwestii zajęło mi około 5 lat. Sukcesywnie dokładam kolejne, zakładam więc, że ten proces nigdy się nie skończy. Każda z nich dodaje swoją cegiełkę do mojej strategii inwestycyjnej, ułatwia mi analizowanie kolejnych spółek, sektorów czy trendów.
Jeśli interesują Was krótsze (niż książki) formy pisane zachęcam Was do zapoznania się z listą newsletterów dla inwestorów.
Większość z nich traktuje o inwestowaniu w wartość, analizie fundamentalnej, strategiach inwestycyjnych, przywództwie, ekonomii oraz strategiach organizacji i analizie technicznej. Znajdziecie tu również kilka biografii, które pozwoliły mi głębiej zajrzeć do umysłów przedsiębiorców czy ekonomistów.
Kolejność nie jest zupełnie przypadkowa, starałem się zacząć od tych, które „dały mi” najwięcej, nie jest to jednak reguła. Do każdej z nich sukcesywnie będę dodawał opisy, notatki, moje przemyślenia oraz to jak wpłynęły na moją strategię i decyzje inwestycyjne.
Aby nie było tak bardzo poważnie polecam krótką scenę z bardzo dobrego filmu, mam nadzieję, że podczas czytania poniższych książek nie będziecie zmieniać poglądów tak często jak „studenciak” z Harvardu.
Poniżej przedstawiam Wam listę książek, które ukształtowały mnie jako długoterminowego inwestora w wartość:
Książki o inwestowaniu:
- Richer, wiser, happier – William Green – moim zdaniem to jedyna pozycja, która zawiera zestawienie filozofii życiowych, a przede wszystkim inwestycyjnych tak wielu znanych, cenionych i skutecznych inwestorów w wartość. Wiliam Green wykonał tytatniczną, nomen omen długoterminową pracę przez lata zbierając informacje o tak wybitnych postaciach światowego rynku kapitałowego. Książka wywarła na mnie ogromne wrażenie, polecam ją każdemu zaczynającemu przygodę z inwestowaniem.
- One up on Wall Street – Peter Lynch – klasyczna pozycja, niestety (a może stety?) nie została wydana w języku polskim. Jeden z moich inwestycyjnych mentorów bardzo szczegółowo opisuje swoje podejście do konstruowania portfolio inwestycyjnego, podziału spółek na 6 intuicyjnych kategorii wraz z instrukcjami kiedy je kupować i sprzedawać. Dzięki tej książce zrozumiałem jak ważne są przyszłe zyski (i uwielbiany przez Lyncha wskaźnik PEG) oraz gdzie szukać potencjalnych multibaggerów
- Poor Charlie’s Almanack – Charles T. Munger – jedna z trudniejszych książek, przeczytałem z ciekawości oraz sentymentu. Co ciekawe, zamówiłem ją w przedsprzedaży, dotarła do mnie kilka dni po śmierci Charliego. Zawiera masę przemyśleń, spostrzeżeń i bardzo ciekawych historii. Pozycja bardziej życiowa niż inwestycyjna, choć słynne modele mentalne Charliego mogą być wykorzystywane we wszystkich dziedzinach życia. Polecam fanom duetu z Berkshire Hathaway
- Inteligentny inwestor – Benjamin Graham – człowiek legenda, „dziekan Wall Street”, autor dwóch kultowych i totalnie obowiązkowych pozycji dla każdego szanującego się inwestora. Jeśli się nie mylę to on pierwszy wprowadził pojęcie inwestowania w wartość (zakupu spółek poniżej ich wartości wewnętrznej) oraz marginesu bezpieczeństwa
- Little book that still beats the market – Joel Greenblatt – klasyka gatunku, wydana w moim ulubiony formacie „Little book that…” Joel Greenblatt, weteran inwestycyjnego świata udowadnia, że z rynkiem można wygrywać za pomocą stworzonej przez niego Magicznej Formuły. Do mnie osobiście stosowanie rzeczonej formuły nie przemawia, ale podejście i filozofia opisana w książce jak najbardziej
- The Dhandho investor – Monnish Pabrai – jeden z moich ulubionych inwestorów, bez grama wstydu opisuje źródło swojej strategii inwestycyjnej – skopiował ją od Warrena Buffetta po przeczytaniu wymienianego wyżej „Inteligentnego inwestora”. Prywatnie przyjaciel zmarłego już Charliego Mungera, w łatwy i przystępny sposób opisuje metody selekcji spółek, konstrukcji portfolio „few big bets”. Polecam zarówno początkującym jak i bardziej zaawansowanym inwestorom
- University of Berkshire Hathaway – Daniel Pecaut, Corey Wrenn – uporządkowana kompilacja notatek z 30 lat spotkań akcjonariuszy Berkshire Hathaway. Wiem, że są już narzędzia (wzbogacone o modne ostatnio AI), które z łatwością przeszukują listy i wypowiedzi Warrena, ja jednak jestem tradycjonalistą i zwolennikiem wersji papierowych 🙂
- Common stocks and uncommon profits – Philip A. Fisher – najważniejsza książka człowieka, który wpłynął na filozofię inwestycyjną samego Warrena Buffeta. Ja natomiast nauczyłem się od Philipa Fishera min. analizy oraz oceny przedsiębiorstw produkcyjnych oraz, że zajęcie małej pozycji na wstępnie przeanalizowanej spółce pomaga zwiększyć zaangażowanie i jakość pracy (moja wariacja „skin in the game”) włożonej w taką inwestycję
- So you want to start a hedge fund – Ted Seides – praktyczny podręcznik dla zarządzających oraz inwestujących w fundusze (głównie hedgingowe). Konkretne porady i przystępnie pokazane studia przypadków. Mam pewien plan na trochę bardziej odległą przyszłość dlatego przeczytałem, zanotowałem kluczowe wnioski i póki co odłożyłem na półkę. Wrócę za jakiś czas 🙂 Polecam wszystkim zainteresowanym nie tylko inwestowaniem indywidualnym
- Inwestorzy Alfa – Maneet Ahuja – po „Richer, wiser, happier” druga najlepsza przekrojowa pozycja prezentująca postaci najlepszych zarządzających funduszami inwestującymi na rynkach akcji (i nie tylko). Dzięki tej książce poznałem historię inwestycji Billa Ackmana w spółkę McDonald’s. Pozycja obowiązkowa!
- Zbij fortunę na dywidendach – Marc Lichtenfeld – dobra pozycja szeroko opisująca strategię poszukiwania, a przede wszystkim inwestowania w tytułowe spółki dywidendowe. Książkę przeczytałem by nauczyć się jak zabezpieczać portfel i równoważyć inwestycje w spółki wzrostowe lub „na zakręcie” tymi bardziej stabilnymi typu Ambra czy McDonald’s. Fortuny pewnie na nich nie zbiję, ale śpię spokojniej w trudniejszych czasach. Na naszym rynku wydana przez wydawnictwo Milion Kroków, Przemek i Tomek wzbogacili ją o komentarze dotyczące polskiego rynku kapitałowego
- Jak zarabiać na rynku, który zmierza donikąd. Aktywne inwestowanie w wartość – Vitaliy Katsenelson – książka mało znanego na polskim rynku zarządzającego funduszem Investment Management Associates. Autor w przystępny sposób opisuje jak postępować na rynku przerażonego lwa (to określenie jego autorstwa), który potrafi panować na giełdach pomiędzy bykami i niedźwiedziami przez długie okresy. Wprowadza też szczególnie mi bliskie podejście do inwestowania „JWW” czyli w jakość, wzrost i wycenę. Dla mnie to murowany kandydat do kolejnego ebooka
- Security Analysis – Benjamin Graham, David Dodd – biblia inwestowania napisana przez „dziekana z Wall Street” blisko 100 lat temu! Póki co przebrnąłem przez wstęp Setha Klarmana, który przystępnym językiem przypomina czym jest inwestowanie w wartość. Zamierzam przeczytać całość i w przyszłości podzielić się z Wami skondensowaną wiedzą z tej niezwykle istotnej pozycji. Ciekawostka – książka była bohaterką drugiego planu w filmie „W pogoni za szczęściem” (szczerze go Wam polecam!), Will Smith uczył się z niej podstaw analizy fundamentalnej i inwestowania w akcje
- Inwestycje – Herbert Mayo – książka potężnych rozmiarów, mogę śmiało nazwać ją encyklopedią inwestycyjną. To nie jest pozycja, którą się czyta od deski do deski, co nie zmienia faktu, że bywa pomocna i bardzo użyteczna
- Gaming na giełdzie – Paweł Sugalski – książkę zakupiłem i przeczytałem wybrane rozdziały by zrozumieć kontekst i mechaniki naszego rodzimego gamedev’u. Paweł z racji swojego praktycznego doświadczenia przybliża rynek jako całość oraz dobrze opisuje jego kluczowych uczestników – historię, modele biznesowe, kluczowe gry i zarządzających. Pojawiają się też wątki dotyczące bardziej zaawansowanych strategii typu hedge
- Rachunkowość inwestycyjna. Jak inwestować na giełdzie akcje metodą Warrena Buffetta – Lesław Niemczyk – podobnie jak „Inteligentny inwestor” czy „Security Analysis” książka „Rachunkowość inwestycyjna” autorstwa Lesława Niemczyka jest swoistym kompendium wiedzy o szeroko pojętym inwestowaniu, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów księgowo-rachunkowych. Świetnie zorganizowana w tematyczne bloki umożliwia zaglądanie do konkretnych wątków wspierając mnie w codziennej pracy inwestora. Pozycję polecam zarówno początkującym jak i bardziej zaawansowanym praktykom rynku kapitałowego
- The Little Book that Builds Wealth – Pat Dorsey – książka w moim ulubionym formacie („The Little Book…”), traktująca o moim nomen omen strategicznym obszarze jakim są mityczne przewagi konkurencyjne. Na jej podstawie napisałem mojego pierwszego ebooka (możecie się z nim zapoznać tutaj). Pat Dorsey, wieloletni pracownik serwisu MorningStar opracował i wdrożył model ułatwiający poszukiwanie, ocenianie i kwantyfikowanie przewag konkurencyjnych (zwanych także fosami ekonomicznymi). Po wielu latach we wspomnianym serwisie otworzył swój autorski fundusz Dorsey Asset Management, którym zarządza do dnia dzisiejszego
- Na sposób Warrena Buffeta – Robert G. Hagstrom
- The new market wizards – Jack Schwager
- Najważniejsza rzecz – Howard Marks
- Jonh Neff on investing – John Neff
- The essays of Warren Buffett – Lawrence Cunningham
- Developing an investment philosophy – Philip A. Fisher
- Conservative investors sleep well – Philip A. Fisher
Książki o psychologii i zachowaniach inwestora:
- „The Art of Execution” – Lee Freeman-Shore
- „W transie inwestowania” – Mark Douglasa
- „Wspomnienia gracza giełdowego” – Edwina Lefevre
- Thinking in bets – Annie Duke
Książki o finansach przedsiębiorstw:
- Wycena firmy – Aswath Damodaran – książka w mini formacie bardzo przypominającym serię „Little book that …” Aswath Damodaran, nie bez powodu uważany za guru wyceny przedsiębiorstw w bardzo przystępny, aczkolwiek dość skrótowy sposób przedstawia swoje podejście i podstawowe założenia dotyczące wyceny. Polecam szczególnie na początek przygody z modelowaniem finansowym i stawianiem pierwszych DCF
- Wycena spółek w warunkach kryzysu – Marek Panfil, Paweł Wnuczak – praca zbiorowa słuchaczy studiów podyplomowych z Wyceny przedsiębiorstw i modelowania finansowego na mojej alma mater, wydana pod redakcją dwóch wybitnych akademików (i praktyków wyceny!). Kopalnia wiedzy o konkrentych przedsiębiorstwach, zawiera analizy fundamentalne wraz z wycenami największych globalnych spółek
- Dylematy wyceny przedsiębiorstwa – Marek Panfil – dość zaawansowana pozycja, jednak jak na Marka przystało napisana przystępnym językiem. Autor za pomocą studiów przypadku i odpowiednich konstruktów teoretycznych przedstawia złożone i specyficzne kwestie dotyczące modelowania finansowego i wyceny spółek kapitałowych
- The dark side of valuation – Aswath Damodaran – podobnie jak w przypadku wyżej wymienionej książki ta autorstwa „Dziekana wycen” również jest dość zaawansowana, porusza natomiast kwestie wycen spółek na różnych etapach ich życia oraz tych, które trudno wycenić ze względu na ich złożoność lub zależność od surowców, zasobów ludzkich, niematerialnych czy innych czynników zewnętrznych (prawie niemożliwych do skwantyfikowania)
- Analiza projektów inwestycyjnych – Paweł Mielcarz
- Value Based Management – Andrzej Szablewski
- Ocena przedsiębiorstw według standardów światowych – Maria Sierpińska, Tomasz Jachna
- Wycena akcji a sprawozdawczość finansowa – Paweł Mielcarz
Książki o strategii organizacji:
- Przewaga konkurencyjna – Michael E. Porter – nie będę ukrywał – ta cegła jest tylko dla prawdziwych fanatyków przewag konkurencyjnych. To właśnie on, Michael Porter zdefiniował je w latach 80 tych i szeroko opisywał w niezliczonych artykułach naukowych czy książkach. Z racji mojej akademickiej specjalizacji zaglądam do niej gdy tego potrzebuję, w kontekście inwestowania polecam Wam natomiast ebooka na bazie książki Pata Dorseya: https://okiemstratega.pl/wp-content/uploads/2024/05/okiem-stratega-przewagi-konkurencyjne-i-strategia-inwestycyjna-pata-dorseya-.pdf
- Praktyka strategii firmy – Krzysztof Obłój – jedna z bardziej przystępnych przedsiębiorcom (a nie akademikom) książki, do jak sama nazwa wskazuje praktycznego wykorzystania przy analizowaniu, opracowywaniu, ocenianiu i (co chyba najważniejsze i najtrudniejsze) wdrażaniu strategii firmy w przedsiębiorstwie
- Analiza strategiczna przedsiębiorstwa – Grażyna Gierszewska, Maria Romanowska – akademicka pozycja (dla wytrwałych), dzięki której dopracowałem mój warsztat analizy fundamentalnej. Polecam każdemu inwestorowi zainteresowanemu dogłębnym poznaniem zarówno przedsiębiorstwa jak i jego otoczenia
- Better simplier Strategy – Felix Oberholzer Gee
- Budować, pożyczyć czy kupić? – Laurence Capron – książka napisana na bazie pracy doktorskiej, którą Laurence obroniła na uniwersytecie Insead, gdzie do dziś wykłada. Autorka w umiejętny sposób łączy wiedzę akademicką z praktycznymi studiami przypadków. Przystępnym językiem opisuje każdą z tytułowych trzech strategii wzrostu przedsiębiorstw. Czytelnik może dzięki niej oceniać czy spółki podejmują dobre decyzje odnośnie wzrostu organicznego, licencjonowania lub przejęcia innego podmiotu.
- Dominująca logika strategii – Krzysztof Obłój
- Dobra strategia, zła strategia – Richard Rummelt
Biografie:
- Snowball, Warren Buffett and The Art of Business – Alice Schroeder – pozycja obowiązkowa dla fanów Warrena Buffetta. Ponad tysiąc stron (jest też „wygodniejszy” audiobook) opisujących w najdrobniejszych detalach to jak Warren żył i pracował. Co go motywowało, co kochał, a czego nie znosił. Jest też wiele zabawnych wątków np. historia, gdy jego żona robiąc pranie zobaczyła świstki papieru potwierdzające należną im dywidendę. Polecam na długie jesienne wieczory
- Przejażdżka życia – Robert Iger – biograficzna opowieść, dzięki której poznałem zarówno fascynującą karierę zawodową Roberta Igera jak i wieloletnią historię spółki Walt Disney Company. Dzięki takim lekturom dużo łatwiej jest mi zrozumieć decyzje zarządzających oraz sytuacje, w których znalazły się przedsiębiorstwa. Niektóre z nich nadają się na nomen omen dobry film!
- Principles – Ray Dalio
- Era zawirowań – Alan Greenspan
- Inwestorzy – inspirujące rozmowy z mistrzami – Daniel M. Rubenstein
- Śladami Warrena Buffetta – Tomasz Jaroszek, Przemysław Gerschmann – pozycja na swój sposób wyjątkowa, napisana po wizycie Tomka i Przemka na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy Berkshire Hathaway w Omaha. Autorzy opisują zarówno ciekawostki z życia prywatnego Warrena jak i jego niezliczone inwestycje. Pozycja o wiele, wiele krótsza niż Snowball, polecam mniej wytrwałym fanom wyroczni z Omaha.
Książki o filozofii, relacjach, wytrwałości i produktywności:
- Praca głęboka – Cal Newport – doskonała książka, w której autor prezentuje zestaw praktycznych wskazówek jak skupić się na najważniejszych zadaniach by pracować efektywniej. Cal sięga do historycznych przykładów twórców, którzy wiele lat temu zamykali się w twierdzach lub wyjeżdżali na odludzia by odciąć się od informacyjnego szumu. Jak doskonale wiecie dziś tego szumu jest znacznie więcej – praktycznie każdy z nas uzależniony jest od telefonu, „socialowych lajków” czy notorycznego sprawdzania skrzynki pocztowej. Skorzystałem z wielu rad z tej książki, szczególnie po sprzedaży firmy i zmianie trybu życia na bardziej biurowy. Pozycja obowiązkowa!
- Endurance – Ernest Shackleton
- Dale Carnegie – Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi
- Rozmyślania – Marek Aureliusz
Książki o ekonomii:
- Mastering the market cycle – Howard Marks – wydawałoby się, że po napisaniu „Najważniejszej rzeczy” ciężko już będzie Howardowi Marksowi stworzyć dzieło na tym samym poziomie. Podobnie jak w inwestowaniu wspiął się jednak na wyżyny i w bardzo przystępny sposób opisał zachowania rynków, sektorów i pojedynczych spółek w różnych etapach cyklu ekonomicznego. Nie znajdziecie tutaj (i dobrze) informacji w co inwestować w danym momencie, ale z pewnością oszczędzicie (pamiętacie pierwszą zasadę Warrena Buffetta?) pieniądze gdy inni będą je tracić
- Świat surowców – Dorota Sierakowska – pierwsza (i póki co jedyna) książka, którą przeczytałem by zaznajomić się ze światem surowców. Dzięki Dorocie Sierakowskiej łatwiej zrozumieć mi teraz od czego zależą wyniki Wieltonu, Pekabex’u, McDonalds’a czy Starbucksa. Autorka dokonała przekrojowej prezentacji wszystkich najważniejszych surowców, kluczowych graczy oraz sposobów inwestowania w te aktywa
- Ekonomia – Wiliam M. Samuelson – formatem dorównuje „Inwestycjom” Herberta Mayo, książka do której zaglądam od czasu do czasu, gdy potrzebuję konkretnej wiedzy. Mimo iż napisana przystępnym językiem na pewno nie jest lekturą do czytania „od deski do deski”. Autor, noblista w dziedzinie ekonomii (a jakżeby inaczej) opisuje chyba wszystkie możliwe zagadnienia i pojęcia związane z tą fascynującą (?) dziedziną nauki
- Europejski lider wzrostu – Marcin Piątkowski – monografia (praca doktorska Marcina) profesora mojej alma mater (Akademia Leona Koźmińskiego), która w ciekawy (w przeciwieństwie do większości doktoratów) opisuje gospodarczą historię polski ostatnich 30 lat wraz z zaleceniami dla rządzących, w którym kierunku powinni zmierzać by Polska nadal mogła utrzymać pozycję globalnego lidera wzrostu
- The emerging markets century – Antoine van Agtmael
- Gdy rynki się zderzają – Mohamend El-Erian
- Wędrujący świat – Grzegorz Kołodko
- Wyobraźnia ekonomiczna – Andrzej K. Koźmiński
Książki o zarządzaniu:
- Jak upadają giganci – Jim Collins – jedna z niewielu pozycji (zarówno polskich jak i zagranicznych) traktująca o porażkach przedsiębiorstw. Autor, znany z innych quasi akademickich opracowań (Wielcy z wyboru, Od dobrego do wielkiego), wskazuje etapy, którymi spółki podążają ku upadłości. Dla niektórych jest jeszcze ratunek, jednak większość z nich przepadnie po przekroczeniu rubikonu
- Warren Buffett o biznesie – Richard J. Connors – bodajże jedyna pozycja, w której Warren zamiast o inwestowaniu opowiada o praktykach zarządzania. Autor w przystępny sposób prezentuje poglądy wyroczni z Omaha na to jak powinny jego zdaniem być skonstruowane rady nadzorcze, co zarządzający powinni zrobić z nadmiernymi zyskami oraz jakie ścieżki rozwoju wybrać by zadbać o swoich akcjonariuszy
- Tajemniczy mistrzowie XXI wieku – Hermann Simon
- Obrazy organizacji – Gareth Morgan
- Winning – Krzysztof Obłój, Andrzej K. Koźmiński
- Ograniczone przywództwo – Andrzej K. Koźmiński
- Zarządzanie w warunkach niepewności – Andrzej K. Koźmiński
- Wizjonerskie organizacje – Jim Collins
- DNA innowatora – Clayton M. Christensen
Jeśli chcesz poznać drogę, którą przemierzam jako inwestor w wartość zajrzyj tutaj: https://okiemstratega.pl/dlugoterminowa-droga-lukasza/
Listę zaktualizowałem 28.07.2023 o dwie książki Philipa A. Fishera – wylądowały bardzo wysoko na drugiej i trzeciej pozycji. Żałuję, że nie przeczytałem ich wcześniej, ale jak to mówią – lepiej późno niż wcale. Filozofia inwestycyjna Philipa jest mi niezmiernie bliska, nie dziwię się, że jej wpływom poddał się sam Warren Buffett!
Kolejnej aktualizacji dokonałem w dniu 27.12.2023 – lista wzbogaciła się o biografię nieżyjącego już Charliego Mungera, Inwestorów Alfa, bardzo dobrą pozycję opisującą losy założycieli największych funduszy hedgingowych oraz mniej znaną na naszym rynku książkę o podejściu inwestycyjnym Johna Neffa, lekturę obowiązkową dla każdego inwestora w wartość.
Najnowsza aktualizacja z 10 maja 2024 obejmuje pozycje: „Jak upadają giganci” Jima Collinsa, „The essays of Warren Buffett” Lawrence’a Cunninghama oraz „Little book that still beats the market” Joela Greenblatta.
Po dzisiejszej aktualizacji (26.07.2024) do listy dołączyły : „Jak zarabiać na rynku, który zmierza donikąd. Aktywne inwestowanie w wartość” Vitaliy’a Katsenelsona, „One up on Wall Street” Petera Lyncha oraz „Inwestorzy – inspirujące rozmowy z mistrzami” Daniela M. Rubensteina.
Listę zaktualizowałem 22.10.24 o dwie pozycje: „Rachunkowość inwestycyjna. Jak inwestować na giełdzie akcje metodą Warrena Buffetta” Lesława Niemczyka oraz „Thinking in bets” Annie Duke.
Najnowsza aktualizacja, z 16.02.25 dotyczy książek traktujących o szeroko pojętej psychologii inwestowania. Wiedzę o niej chcę intensywnie zgłębiać w 2025 roku i oczywiście dzielić się nią z Wami. Do listy dołączyły „The Art of Execution” autorstwa Lee Freemana-Shore’a, „W transie inwestowania” Marka Douglasa oraz „Wspomnienia gracza giełdowego” od Edwina Lefevre’a.
Chciałbyś porozmawiać, o którejś z wymienionych przeze mnie książek? Pisz śmiało na lukasz@okiemstratega.pl
Łukasz Pelowski
