Analiza techniczna to obok analizy fundamentalnej najczęściej wybierana metoda identyfikacji potencjalnych okazji inwestycyjnych. Służy do badania zachowań rynku za pomocą różnego rodzaju wykresów stworzonych na podstawie poziomów cen z przeszłości, które pomagają przewidywać, jakie będą przyszłe kierunki ich zmian, a więc określić, czy cena akcji będzie rosła lub spadała. Analizę techniczną możemy zatem zdefiniować jako krótkookresową analizę opłacalności inwestycji w akcje, dokonywaną na podstawie wykresów zmian cen akcji, wartości obrotów, wielkości zleceń oraz wskaźników technicznych.
Przyjmuje się, że na analizie technicznej opierają się głównie gracze i spekulanci stawiający na inwestycje krótkoterminowe. Analiza fundamentalna z kolei jest podstawowym narzędziem dla inwestorów giełdowych i analityków, którzy dążą do zrozumienia prawdziwej wartości aktywów finansowych. Najpełniejszy obraz spółki osiągniemy jednak, przeprowadzając obie analizy jednocześnie.
Analiza techniczna, czyli właściwa interpretacja wykresu
Z poprzedniego artykułu 5 kroków do dobrej inwestycji w oparciu o analizę fundamentalną dowiedzieliście się, na czym opiera się analiza fundamentalna i jak ją przeprowadzić. To najważniejsze narzędzie z perspektywy inwestora średnio- i długoterminowego – pozwala ocenić pozycję i szanse spółki na tle branży, w której działa, a także dokonać jej wyceny. Z kolei głównym narzędziem inwestora przy krótkoterminowym handlu na giełdzie jest wykres cen akcji i powiązanych z nią wskaźników, których interpretacja składa się na analizę techniczną.
Czas gra na Twoją korzyść – jak zmniejszyć margines błędu
Przy analizie technicznej bierzemy pod uwagą rynkową zmienność, przy czym im krótszy zakres czasowy, tym większa losowość kierunku notowań ceny. Dopiero w dłuższych przedziałach czasowych będą one zazwyczaj podążać za fundamentalnym obrazem rynku. Krótkie zakresy czasowe kojarzymy z tzw. szumem rynkowym, który powstaje, gdy dany instrument finansowy zmienia swoją wartość wyceny bez podstaw fundamentalnych. Szumy są bowiem częścią wahań kursowych danego rynku i odzwierciedlają krótkoterminowe emocje jego uczestników. Im krótszy interwał czasowy, tym większy szum rynkowy i większa przypadkowość kursu, który jest trudniejszy do przewidzenia. Istotna staje się wówczas precyzja momentu wejścia i wyjścia. Przy rozszerzeniu zakresu czasowego sam moment transakcji traci na znaczeniu, a zatem zwiększając go, możemy zmniejszyć swój margines błędu.
Wykorzystanie analizy technicznej jako narzędzia uzupełniającego analizę fundamentalną umożliwia precyzyjniejsze określenie właściwego momentu zakupu. Analiza fundamentalna określa bowiem długoterminowe trendy, które swój fundament mają w wynikach finansowych spółek lub w danych gospodarczych rynku, dlatego sprawdzi się najlepiej jako narzędzie do postawienia „diagnozy”, zaś analiza techniczna jako narzędzie do precyzyjnych operacji na rynku. Inwestowanie tylko i wyłącznie w oparciu o analizę techniczną jest obarczone większym ryzykiem niż w sytuacji, gdy opieramy swoją selekcję wstępną na analizie fundamentalnej. Najlepszym modelem będzie więc oparcie się na analizie fundamentalnej przy wyborze spółki do portfela, a do potwierdzenia słuszności wejścia lub wyjścia w odpowiednich momentach wykorzystać możemy analizę techniczną.
Trzy podstawowe założenia analizy technicznej
Można wskazać trzy podstawowe założenia, na których opiera się analiza techniczna:
- procesy, które zachodzą na giełdzie, są powtarzalne;
- cen akcji podlegają długotrwałym trendom;
- zmiana podaży i popytu na giełdzie ma odzwierciedlenie w cenach akcji.
Zmiany cen zwykle występują w powtarzających się sekwencjach. To nie są przypadkowe zmiany, bo historyczne ruchy cen na rynku często pojawiają się ponownie w przyszłości. Opierając się zatem na tezie, że ceny podlegają trendom, trzeba przyjąć, że zależą od tego, przez jaki okres czasu dany trend będzie trwał, a kiedy odwróci się lub ustąpi miejsca nowemu.
Wszystko sprowadza się jednak do podstawowych praw ekonomicznych rządzących rynkiem – prawa podaży i popytu. To kluczowe założenie analizy technicznej. Nie jest ważne przy tym założeniu, czy dana spółka jest perspektywiczna, chodzi tu bowiem o wygenerowanie sygnału wskazującego, czy dane akcje należy w danym momencie kupić, czy sprzedać. Inwestorzy, którzy w swych działaniach opierają się na analizie technicznej i umiejętnie wybierają właściwy moment transakcji kupna i sprzedaży, mogą osiągnąć zysk wynikający z różnicy cen akcji, bazując na operacjach krótkoterminowych.
Analiza techniczna oparta jest też na założeniu, że zjawiska giełdowe najczęściej wyprzedzają w czasie zjawiska ekonomiczne (dotyczy to zresztą giełdy w ogóle). Z kolei rynek jest mechanizmem dyskontującym przyszłość. Przyjrzyjmy się pokrótce każdemu z tych trzech założeń z osobna.
Historia lubi się powtarzać
Badanie wykresów pozwala odnaleźć na nich powtarzające się wzory, nazywane też formacjami technicznymi, które są konsekwencją powtarzalności zachowań ludzkich w określonych sytuacjach. Analitycy, znając najczęściej występujące wzory, starają się odnaleźć je w bieżących notowaniach i na ich podstawie prognozować przyszłe zachowania cen. Identyfikacja wzorów i analiza cykli same w sobie nie dają oczywiście gwarancji zysku, ale wgląd w rzetelne statystyki historyczne może ułatwić podejmowanie decyzji, choćby przez odpowiedni wybór momentów transakcji, a także kalkulację ryzyka.
Rynek byka i rynek niedźwiedzia – ceny podlegają trendom
Śledząc wykresy cen, analityk techniczny stara się rozpoznać trend, czyli kierunek, w którym ceny podążają. Kluczowa jest prawidłowa ocena, z jakim trendem mamy aktualnie do czynienia. Rozpoznanie trendu w jego wczesnej fazie pozwala dokonać transakcji, która powinna przynieść inwestorowi zysk (w myśl zasady: kupić, gdy tworzy się trend rosnący; sprzedać, gdy pojawi się malejący). Analitycy zakładają zazwyczaj, że istnieje większe prawdopodobieństwo tego, iż trend będzie kontynuowany, niż że nastąpi jego odwrócenie. Warto jednak zaznaczyć, że w teorii analizy technicznej istnieją trzy główne rodzaje trendów podzielone według czasu trwania:
- trend długoterminowy (główny) – dominujący na rynku. Według teorii Charlesa H. Dowa jest to ruch cen odbywający się wzdłuż linii prostej trwający przez okres co najmniej 1 roku; w praktyce jednak za trend długoterminowy uznaje się już trend trwający powyżej 3 miesięcy. Jego charakter zależy od oczekiwań co do stanu i perspektyw gospodarki na poszczególnych etapach cyklu koniunkturalnego. Trend wzrostowy nazywany jest też hossą lub rynkiem byka, a trend spadkowy – bessą lub rynkiem niedźwiedzia
- trend średnioterminowy (wtórny) – stanowi korektę trendu głównego i trwa zazwyczaj od 3 tygodni do 3 miesięcy. Korekty te znoszą często 33%, 50% lub 66% poprzedniego ruchu cen
- trend krótkookresowy – trendy tego typu są składowymi ruchów cen stopnia wyższego i stanowią ich uzupełnienie, trwają z reguły do 2-3 tygodni
W zależności od kierunku wyróżnia się również trendy: spadkowe, wzrostowe i boczne/horyzontalne (kiedy mamy do czynienia z brakiem wyraźnego ruchu jednokierunkowego – jest to naturalna i najczęstsza sytuacja rynkowa). Analiza techniczna najlepiej się sprawdza w przypadku dwóch pierwszych typów, zaś jedna z podstawowych reguł inwestowania zaleca inwestowanie zgodne z obowiązującym trendem. Na wykresach akcji i indeksów dość często pojawiają się kanały trendowe, które pozwalają na skuteczne inwestowanie na trendach wtórnych.
Rynek dyskontuje wszystko – zasada popytu i podaży
Najwięksi zwolennicy analizy technicznej oraz akademicy wierzą, że wszelkie czynniki, które mają wpływ na cenę, są już w niej uwzględnione, albowiem odzwierciedlają zmiany w relacjach popytu i podaży. Nazywamy to teorią rynku efektywnego, która rzadko jednak sprawdza się w praktyce. Przy takim założeniu badanie czynników wpływających na cenę i rozpatrywanie przyczyn spadków lub wzrostów schodzi na dalszy plan. To rynek kształtuje cenę, dlatego aby trafnie przewidzieć, w którą stronę podąży, należy analizować odpowiednie wykresy i wskaźniki. Nie oznacza to, iż analitycy techniczni odrzucają fakt, iż przyczyną trendów na giełdzie są najczęściej uwarunkowania gospodarcze. Uważają jedynie, że w ujęciu krótkoterminowym rynek łatwiej można zrozumieć i przewidzieć, analizując „EKG jego zachowań”, czyli wykresy. Należy jednak pamiętać, że analiza techniczna będzie zawsze skuteczniejsza, jeśli użyjemy jej w oparciu o filar stworzony na bazie analizy fundamentalnej.
Narzędzia i wskaźniki analizy technicznej
Jak już zostało powiedziane, analiza techniczna służy do badania zachowań rynku za pomocą wykresów. Do przeprowadzania analiz wykorzystywane są dwie grupy narzędzi: wykresy kursów akcji w przeszłości oraz wskaźniki techniczne. Wykresy uwidaczniają wzorce pokazujące kształtowanie się cen akcji w przeszłości (wspomniane wyżej formacje techniczne), z koleiwskaźniki techniczne pokazują obecny stan rynku akcji. Na podstawie diagnozy aktualnego stanu rynku tworzona jest prognoza na przyszłość. W analizie technicznej stosowane są rozmaite wskaźniki mające pokazać zachowania rynku akcji.
Co nazywamy wskaźnikiem technicznym? To pewne pole danych, nanoszone na wykres jako krzywa, prosta, histogram lub punkt. Wskaźniki analizy technicznej wywodzą się często z kursu ceny i są wykorzystywane w różnych analizach rynku akcji – np. do oszacowania kierunku trendu czy szukania poziomów wejściowych.
Wskaźniki analizy technicznej możemy podzielić na trzy główne kategorie:
- oscylatory – wskaźniki oscylujące, czyli wahające się pomiędzy pewnymi wartościami, które służą do odczytu rozbieżności, neutralnych warunków rynkowych oraz szacowania wykupienia lub wyprzedania. Najbardziej popularne oscylatory to np. wskaźnik zmian ceny w danym okresie czasu (ROC) czy wskaźnik siły względnej (RSI) – obliczany na podstawie średnich wartości wzrostów i spadków cen akcji
- momentum – wskaźniki opierające się na bieżącym momentum, a także szybkości, pędzie i sile zmian ceny; z technicznego punktu widzenia wskaźnik momentum może być wykorzystywany na trzy różne sposoby: podążanie za trendem, uzyskanie poziomów wykupienia i wyprzedania, wykrywanie początkowej słabości trendu poprzez rozbieżności między wskaźnikiem a ceną
- wskaźniki trendu – wskaźniki określające bieżące trendy, a także ich potencjalne zmiany (np. wskaźnik służący do wykrywania zmian trendu (MACD); średnie kroczące (MA) – „wygładzają” kurs akcji, odrzucając szum rynkowy; wstęgi Bollingera – mierzą zmienność rynku oraz warunki wykupienia i wyprzedaży kursu)
Podsumowanie – analiza techniczna Okiem Stratega
„Inteligentny inwestor jest realistą, który sprzedaje optymistom, a kupuje od pesymistów.”
Benjamin Graham
Analiza techniczna służy do badania zachowań rynku za pomocą różnego rodzaju wykresów i wskaźników, stworzonych na podstawie historycznego poziomu cen akcji i trendów. Pomaga przewidzieć, czy ceny akcji w ujęciu krótkoterminowym będą rosły, czy spadały, co jest najbardziej pomocne przy ustalaniu momentu wejścia i wyjścia z inwestycji – osobiście uważam to za największy użytek i właśnie w tym wymiarze korzystam z analizy technicznej. Obok analizy fundamentalnej jest jedną z najpopularniejszych metod identyfikacji okazji inwestycyjnych, najlepiej sprawdzając się jako jej uzupełnienie.
Zapraszam Was również do zapoznania się z pozostałymi artykułami z sekcji edukacja inwestora w wartość.
Łukasz Pelowski
